Trong khi chúng ta đang mải bàn cãi xem ai sẽ là người cai trị mới, thứ mà chúng ta không có quyền lựa chọn, thử nhìn lên phía Đông Bắc đảo Hải Nam. Có một hòn đảo nhỏ khác, gọi là Đài Loan, vừa mới bầu một tiến sĩ LSE yêu mèo lên làm tổng thống. Bà là người phụ nữ đầu tiên chính thức cầm quyền ở một quốc gia Hoa ngữ kể từ thời Võ Tắc Thiên, tức là từ thế kỷ 8.
Bà cũng là phụ nữ duy nhất trong thế hệ lãnh đạo nữ giới của châu Á mà sinh trưởng trong một gia đình không có gia thế chính trị nào (Park Gyun-hee của Hàn Quốc, Aroyo của Philippines hay Lady của Myanmar đều thuộc dòng dõi con ông cháu cha).
Tại sao cùng xuất phát từ nền văn hoá đậm Khổng Tử, và độc tài, như Trung Hoa lục địa, mà Đài Loan có thể tiến một bước dài như vậy trong thể chế chính trị?
Chúng ta sẽ phải nhìn lại xa hơn vào giai đoạn 1990. Đó là lúc vào cuối thời kì độc tài của Quốc dân Đảng, kéo dài hơn 40 năm sau khi Tưởng Giới Thạch rút lui sau thất bại trước ĐCS Trung Hoa. Tưởng Kinh Quốc, con trai và là người kế thừa Tưởng Giới Thạch, cùng với Lý Đăng Huy, đã quyết định dân chủ hoá đất nước, cho phép tự do đảng phái và bầu cử trực tiếp vào năm 1996.
Cách tiếp cận theo hướng “trên xuống” này không những mang lại dân chủ cho Đài Loan mà còn giữ Quốc dân Đảng ở vị trí cầm quyền, dẫu đã cai trị quốc đảo này bao nhiêu năm trong sắt và máu. Thử so sánh với phong trào biểu tình lật đổ từ Mùa xuân Arab năm 2011, có lẽ chúng ta tự thấy được giải pháp nào khôn ngoan hơn.
Trong một hệ thống mà mọi thông tin đều phủ một lớp sương mù huyền bí, chúng ta không thể biết được ai là ma quỷ, ai là thánh thần. Nhưng kể cả có tồn tại cả ma quỷ lẫn thánh thần, thì đó là điều tốt, bởi nó tạo ra sự cạnh tranh. Và cạnh tranh chính trị thì sẽ đưa Việt Nam tiến gần đến Đài Loan hơn là Trung Quốc.
Khac Giang's blog 